Polskie godło

Istotny symbol narodowy

Flaga i godło Polski są istotnymi elementami naszej narodowej tożsamości. Stykamy się z nim wszędzie – orzeł biały godło znajduje się we wszystkich instytucjach publicznych – w szkołach, różnych urzędach, budynkach administracji publicznej czy wojska i innych służb mundurowych (policja, straż pożarna, straż graniczna). Widzimy go także często na sportowych koszulkach naszych narodowych reprezentacji podczas ważnych spotkań międzynarodowych.

Legenda o herbie Polski

Skąd orzeł rp na naszym godle? Wedle podań Lech, legendarny założyciel państwa Polan, podczas jednej ze swych wędrówek odpoczywał w okolicach Poznania. Gdy spojrzał na czerwone od zachodzącego słońca niebo ujrzał też w gnieździe ptaka chroniącego troje piskląt. Był to wielki biały orzeł, który uniósł się w swym gnieździe rozpościerając piękne, śnieżnobiałe skrzydła. Tak właśnie powstało wedle legendy pierwsze polskie godło – biały orzeł na czerwonym tle. Lech był tak zachwycony tym widokiem jak i samym miejscem, że postanowił się tam osiedlić. Swój gród nazwał Gniezdnem – od słowa „gniazdo”, w którym ujrzał białego orła. Ta ciekawa historia, będąca częścią dłuższej legendy o Lechu, Czechu i Rusie, została po raz pierwszy zapisana w Kronice wielkopolskiej, napisanej po łacinie w 1273 roku. Jan Długosz w swoich „Rocznikach” w latach 1455–1480 wspominał wielokrotnie o białym orle na czerwonym tle jako herbie Polski.
Tyle mówi na ten temat legenda. Bardziej naukowe źródła podają, że plemię Polan mogło przyjąć symbol białego orła jako symbol mocy i siły wzorując się na cesarstwie rzymskim lub późniejszym Świętym Cesarstwie Rzymskim (gdzie orzeł towarzyszył bogu Jowiszowi). Wiele europejskich państw przyjęło wizerunek podobnego orła jako swój narodowy symbol. Polanom znany był on głównie ze zdobień celtyckich albo też z rzymskich monet, które na ziemie Polski docierały poprzez szlak bursztynowy. Po raz pierwszy wizerunek orła w koronie umieścił na swych monetach Bolesław Chrobry. Od XII wieku występował też na monetach, tarczach, chorągwiach oraz pieczęciach książąt piastowskich. Stał się oficjalnym herbem całego państwa polskiego w roku 1295 kiedy to Przemysł II użył wizerunku orła w koronie jako państwowego godła na rewersie swej pieczęci.

W świetle prawa

Obecny wizerunek naszego godła obowiązuje od roku 1990. Nieco wcześniej, bo 31 grudnia 1989 r. na mocy ustawy przywrócono orłu złotą koronę. Utracił ją on poprzez ustawę wprowadzoną przez komunistyczne władze Polski w roku 1952. Dzisiaj godłem Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z ustawą (artykuł 28 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej), jest wizerunek orła białego ze złotą koroną na głowie zwróconej w prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami złotymi, umieszczony w czerwonym polu tarczy.
Godło Polski, podobnie jak i flaga, są prawnie chronione. Znieważenie, zniszczenie, uszkodzenie lub usunięcie godła Polski stanowi występek zagrożony karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do roku.